TRASY
Kowno - Ryga - Kowno
Kowno (ulica kinowa)-Rosienie-Radvilišķi-Janiszki-Jełgawa-Ryga-Poswol-Poniewież-Kowno (dyplomacja w Kownie)
Poniewież

Ówczesna prasa pisała: „Każdemu przyjezdnemu wpada w oko wzorcowe oświetlenie ulic w Poniewieżu. Nawet o północy można doskonale czytać gazetę. Poniewieskie ulice oświetlone są lepiej, niż aleja Wolności czy inne ulice centralne Kowna“.

Bank Litwy – upiększony płaskorzeźbami Juozasa Zikarasa; kopułę sali operacyjnej wspiera 12 atlantów z brązu. Kasa Chorych. Szkoła Początkowa nr 3 – w tamtych czasach najbardziej nowoczesna w Poniewieżu. Pochodzący z okolic Poniewieża Juozas Zikaras, tworząc pierwsze monety litowe, na jednej z nich przedstawił... prosię. Na Litwie w okresie międzywojennym wykształcenie początkowe dla dzieci w wieku 7-12 lat było obowiązkowe; rodzice, którzy nie puszczali dzieci do szkoły, karani byli grzywną. Bank w Poniewieżu – drugi gmach bankowy zaprojektowany przez Songailę dla Banku Litwy (pierwszy – w Kownie). Według historyczki architektury Jolity Kančienė, obecnie za mało uwagi poświęca się opiece nad obiektami dziedzictwa. „Nie ma świadomości, że to prestiż, ciągłość historyczna, zachowanie pamięci“. Z ówczesnej prasy: „Wszyscy podziwiają gmach Kasy Chorych, lecz narzekają na zbyt wąskie okna, które upodobniają budynek do elewatora bądź magazynu prochu“. Na dworcu kolejki wąskotorowej w Poniewieżu przygrywać będzie kapela ludowa „Raskila”.

Dworzec wąskotorówki. Cukrownia. Gimnazjum Polskie (ob. Centrum Opiekuńczo-Wychowcze „Šviesa“). W Poniewieżu budowano ogromne, kilkupiętrowe młyny przemysłowe. Ziarno przywożono z Ukrainy, tu ziarno mielono i eksportowano. Sala operacyjna w budynku administracyjnym poniewieskiej cukrowni (arch. Arno Funkas) przypomina bank. Według historyka Arūnasa Astramskisa, cukier w okresie międzywojennym był towarem luksusowym: nie wszyscy mogli go skosztować, a kto mógł, spożywał z umiarem. Dowiemy się, z jakich znanych rodzin pochodzili uczniowie Gimnazjum Polskiego w Poniewieżu, i poznamy historię zbiorów profesora tego gimnazjum, słynnego entomologa Waleriana Straszewicza. Liudvika Knizikevičienė, poniewieski lekarz pediatra, opowie historię swojej rodziny; jej ojciec kierował pracownią stolarską, w której produkowano meble, a nawet fortepiany. Na dworcu kolejki wąskotorowej w Poniewieżu grać będą poniewsiescy dudziarze – zespół blaszanych instrumentów dętych „Aukštyn“.
Małe Seminarium Duchowne (ob. Gimnazjum im. K. Paltarokasa). Katedra Chrystusa Króla. Gimnazjum Żeńskie w Poniewieżu (ob. Gimnazjum im. Vytautasa Žemkalnisa). Ówczesna prasa pisała: „Gmach Małego Seminarium Duchownego – nowoczesny, lecz nie luksusowy“; budowę przerwała pierwsza okupacja sowiecka. Neobarokowa fasada Katedry Chrystusa Króla powstała z inicjatywy biskupa K. Paltarokasa. We wnętrzu – dzieła rzeźbiarza Juozasa Zikarasa oraz malarza Jonasa Mackevičiusa. „Ta nieprzeciętna świątynia ma znaczenie nie tylko sakralne, warta jest uwagi także jako dzieło sztuki. Żadna inna świątynia nie zawiera tylu motywów litewskich“ – pisał w 1933 r. ksiądz Kazimieras Jasėnas. Poznamy los wybitnej osobowości, biskupa Kazimierasa Paltarokasa. Jak twierdzi historyk Arūnas Astramskas, biskup cieszył się dużym autorytetem. Po wojnie był jedynym biskupem na Litwie; znajdował się pod obserwacją sowieckiej bezpieki. Obejrzymy i usłyszymy jak grają wyjątkowe organy piszczałkowe w poniewieskiej katedrze. W Gimnazjum Żeńskim w Poniewieżu (arch. V. Landsbergis-Žemkalnis) jako nauczycielka pracowała Salomėja Nėris. „Dziewczynki ją bardzo kochały, naśladowały jej zachowanie, styl ubierania się“ – opowiada muzealniczka Jūratė Gaidelienė. Udamy się w odwiedziny do pana Donatasa, który mieszka w domu wybudowanym przez jego ojca, znanego poniewieskiego pedagoga, językoznawcy Petrasa Būtėnasa.
Co mówią ludzie
Z oka i z serca
Jolita Kančienė,
historyczka architektury
Moi dziadkowie oraz ojciec, Česlovas Jakimavičius, pochodzą z Poniewieża. Dziadek pracował na kolei, babcia w sferze usług telefoniczno-telegraficznych.
Donatas Būtėnas,
syn językoznawcy Petrasa Būtėnasa
Gdy ojca zesłano i ogłoszono, że zaginął, naszą rodzinę, całą szóstkę, zmuszono w ciągu pięciu dni opuścić dom. Na ulicę wyrzucali nas nie Niemcy czy Rosjanie, tylko litewscy kolaboranci.
Arūnas Astranskis,
historyk
W 1873 roku do Poniewieża dotarła kolej żelazna. Linia przecinająca Imperium Rosyjskie łączyła chlebodajne obszary Ukrainy i porty morskie na Bałtyku.
Jesteśmy zainteresowani twoją opinią.
Podziel się podniecenie, jeśli już masz w tym mieście